चार्ट पॅटर्नमुळे (आलेख नमुने) व्यापाऱ्यांना संभाव्य ट्रेंड रिव्हर्सल (कलाटणी) ओळखता येते आणि त्यानुसार ते आपले व्यवहार निश्चित करू शकतात. सर्वात विश्वासार्ह तेजीच्या रिव्हर्सल पॅटर्नपैकी एक म्हणजे डबल बॉटम (दोनदा तळ). या पॅटर्नला लवकर ओळखल्यास व्यापाऱ्यांना किमतीतील वाढीसाठी तयार राहण्यास आणि संभाव्य बाजाराच्या तळाशी (बॉटम्स) शॉर्ट पोझिशन्स घेण्याचे टाळण्यास मदत होते.
डबल बॉटम हा तेजीचा रिव्हर्सल पॅटर्न असून तो इंग्रजी अक्षर "W" सारखा दिसतो. हा सहसा दीर्घकाळ चाललेल्या घसरणीनंतर (Downtrend) तयार होतो, ज्यामुळे विक्रीचा दबाव कमी होत असल्याचे आणि खरेदीदार लवकरच नियंत्रण मिळवून किमती वाढवू शकतील असे संकेत मिळतात.
डबल बॉटम पॅटर्नची रचना
पहिली दरी (First Trough): या पॅटर्नची सुरुवात जोरदार घसरणीने होते जी एका तळाशी (पहिली दरी) पोहोचते आणि नंतर वर उसळी घेते. हा तळ एक आधार पातळी (support level) दर्शवतो जिथे खरेदीदार रस दाखवू लागतात.
दुसरी दरी (Second Trough): उसळीनंतर, किंमत पुन्हा खाली येते परंतु पहिल्या तळाच्या खाली लक्षणीयरीत्या जाण्यास अयशस्वी ठरते, ज्यामुळे दुसरा तळ तयार होतो. नवीन तळ तयार करण्यात हे दुसरे अपयश, मंदीची ताकद कमी होत असल्याचे आणि खरेदीदारांचा आत्मविश्वास वाढत असल्याचे सूचित करते.
नेकलाइन (Neckline) आणि ब्रेकआउट (Breakout): दोन्ही तळांच्या दरम्यानचा उच्च बिंदू नेकलाइन म्हणून ओळखला जातो. जेव्हा किंमत या नेकलाइनच्या वर वाढलेल्या व्हॉल्यूमसह (उलाढाल) बंद होते, तेव्हा ब्रेकआउट होतो. यामुळे डबल बॉटम पॅटर्नची पुष्टी होते आणि मंदीच्या ट्रेंडमधून तेजीच्या ट्रेंडमध्ये संभाव्य कलाटणीचा संकेत मिळतो.
डबल बॉटम पॅटर्नचा वापर करून व्यापार कसा करावा
प्रवेश बिंदू (Entry Point)
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या वर लक्षणीय व्हॉल्यूमसह बंद होते, तेव्हा लॉंग पोझिशनमध्ये (खरेदी) प्रवेश करा.
पर्यायाने, ब्रेकआउटनंतर नेकलाइनच्या पुन्हा चाचणीची (retest) वाट पहा. जेव्हा ही पुन्हा चाचणी टिकून राहते आणि किंमत पुन्हा वाढू लागते, तेव्हा प्रवेश करा.
याशिवाय, तुम्ही तुमची पोझिशन विभाजित (split) करू शकता — उदाहरणार्थ, ब्रेकआउटवर ५०% प्रवेश करा आणि उर्वरित ५०% नेकलाइनच्या यशस्वी पुन्हा चाचणीनंतर.
लक्ष्य किंमत (Target Price)
लक्ष्य निश्चित करण्यासाठी दोन सामान्य तंत्रे वापरली जातात:
चार्ट-आधारित लक्ष्य:
तळापासून नेकलाइनपर्यंतचे अंतर मोजा.
हे अंतर नेकलाइनच्या पातळीमध्ये जोडून वरच्या बाजूचे लक्ष्य निश्चित करा.
लक्ष्य = नेकलाइन + (नेकलाइन – तळ)
फिबोनाची एक्स्टेंशन (Fibonacci Extension) किंवा पिव्होट पॉइंट्स (Pivot Points):
ही साधने अतिरिक्त नफ्याचे लक्ष्य प्रदान करू शकतात आणि प्रारंभिक ब्रेकआउटच्या पलीकडील प्रतिकार पातळीची (resistance levels) पुष्टी करण्यास मदत करू शकतात.
स्टॉप-लॉस प्लेसमेंट (Stop-Loss Placement)
अपयशी ब्रेकआउटपासून संरक्षण करण्यासाठी दुसऱ्या तळाच्या अगदी खाली स्टॉप-लॉस ठेवा.
जर पुन्हा चाचणीनंतर प्रवेश करत असाल, तर नेकलाइनच्या अगदी खाली एक अधिक कठोर स्टॉप (tighter stop) विचारात घेतला जाऊ शकतो.
अस्थिर बाजारात (volatile markets) किरकोळ रिट्रेसमेंट्समुळे (किमतीतील किरकोळ घट) स्टॉप-लॉस ट्रिगर होऊ नये म्हणून जास्त कठोर स्टॉप टाळा.
अतिरिक्त टिप्स
डबल बॉटम्स दीर्घकाळ चाललेल्या घसरणीनंतरच (downtrend) सर्वात प्रभावी असतात — बाजाराच्या बाजूच्या (sideways) हालचालीत या पॅटर्नची विश्वासार्हता कमी असू शकते.
दुसऱ्या तळाच्या निर्मितीदरम्यान व्हॉल्यूम (उलाढाल) सामान्यतः कमी व्हायला पाहिजे आणि नेकलाइनच्या वरील ब्रेकआउटवर वाढायला पाहिजे.
आरएसआय डायव्हर्जन्स (RSI divergence) (किंमत समान किंवा कमी तळ तयार करत असताना RSI वर उच्च तळ) किंवा मॅकडी बुलिश क्रॉसओव्हर (MACD bullish crossover) यासारख्या इंडिकेटरसह या सेटअपची पुष्टी करा.
गोलसर किंवा सपाट दुसरा तळ अधिक विश्वासार्हता वाढवतो, ज्यामुळे आधार पातळीवर खरेदीदारांचा सातत्यपूर्ण बचाव दिसून येतो.
चार्टिंग एक्सरसाइज
आठवड्याच्या चार्टवर स्विच करा आणि संभाव्य डबल बॉटम फॉर्मेशनसाठी स्कॅन करा. स्पष्टपणे चिन्हांकित करा:
पहिली आणि दुसरी दरी (तळ)
नेकलाइन (दोन तळांच्या दरम्यानचा प्रतिकार)
प्रवेश बिंदू (ब्रेकआउट कॅंडल)
लक्ष्य आणि स्टॉप-लॉस पातळी
तळासाठी आणि नेकलाइनसाठी क्षैतिज रेषा (horizontal lines) वापरा. तळापासून नेकलाइनपर्यंतचे उभे अंतर मोजा आणि पुराणमतवादी लक्ष्य (conservative target) अंदाजित करण्यासाठी ते वरच्या दिशेने प्रक्षेपित करा. व्हॉल्यूम वाढीसह ब्रेकआउटची पुष्टी करा.
गृहपाठ
पुढील स्टॉक्सचा अभ्यास करा आणि डबल बॉटम पॅटर्न तयार होत आहे किंवा आधीच झालेला आहे का ते तपासा:
अलेम्बिक फार्मास्युटिकल्स लि. (APLLTD)
अमरा राजा एनर्जी अँड मोबिलिटी लि. (ARE&M)
पुढील किमतीची हालचाल समजून घेण्यासाठी तुम्ही हे स्टॉक तुमच्या वॉच लिस्टमध्ये देखील जोडू शकता.
अस्वीकरण: हे विश्लेषण केवळ शैक्षणिक उद्देशांसाठी आहे आणि यात कोणतीही शिफारस नाही. कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी कृपया तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या.
