तांत्रिक विश्लेषणामध्ये चार्ट पॅटर्न (Chart patterns) खूप महत्त्वाचे आहेत, कारण ते किमतीतील संभाव्य बदलांचा अंदाज बांधण्यात ट्रेडर्सना मदत करतात. ‘डबल टॉप’ (Double Top) हा असाच एक महत्त्वाचा रिव्हर्सल पॅटर्न (reversal pattern) आहे. हा पॅटर्न लवकर ओळखता आल्यास, ट्रेडर्सना बाजाराच्या शिखरावर (market top) लाँग पोझिशन्स (long positions) घेण्यापासून वाचता येते आणि संभाव्य घसरणीसाठी तयारी करता येते.
‘डबल टॉप’ (Double Top) म्हणजे एक बेरिश रिव्हर्सल पॅटर्न (bearish reversal pattern) आहे, जो ‘M’ अक्षरासारखा दिसतो. हा पॅटर्न सहसा मोठ्या तेजीनंतर तयार होतो. याचा अर्थ, खरेदीचा जोर कमी होत आहे आणि किमती खाली येण्याची शक्यता आहे.
डबल टॉप पॅटर्नची रचना (Anatomy of the Double Top Pattern)
पहिलं शिखर (First Peak): पॅटर्नची सुरुवात मोठ्या तेजीने होते, जी एका शिखरावर (high) पोहोचून परत येते. हे पहिलं शिखर प्रतिकार पातळी (resistance level) म्हणून काम करते, जिथे विक्रेते (sellers) सक्रिय होतात.
दुसरं शिखर (Second Peak): किमती खाली आल्यानंतर, खरेदीदार (buyers) पुन्हा किमती वाढवण्याचा प्रयत्न करतात, पण त्यांना पहिल्या शिखराच्या पातळीच्या जवळच अडथळा येतो. यामुळे दुसरं शिखर तयार होतं. दुसऱ्यांदाही ही पातळी तोडता न आल्याने, तेजीचा जोर कमी झाल्याचं दिसतं.
नेकलाइन आणि ब्रेकडाउन (Neckline and Breakdown): दोन शिखरांमधील सर्वात कमी बिंदूला ‘नेकलाइन’ (Neckline) म्हणतात. जेव्हा किंमत वाढलेल्या व्हॉल्यूमसह (volume) नेकलाइनच्या खाली बंद होते, तेव्हा ब्रेकडाउन होतो. यामुळे ‘डबल टॉप’ पॅटर्नची पुष्टी होते आणि तेजीकडून मंदीकडे (bullish to bearish trend) वळण्याचा संकेत मिळतो.
डबल टॉप पॅटर्नचा वापर करून ट्रेडिंग (How to Trade the Double Top Pattern)
एंट्री पॉइंट (Entry Point)
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या खाली जास्त व्हॉल्यूमसह बंद होते, तेव्हा शॉर्ट पोझिशन (short position) घ्या.
थोडा सावध दृष्टिकोन (conservative approach) म्हणून, ब्रेकडाउननंतर किमतीने नेकलाइनची पुन्हा चाचणी (retest) करावी आणि ती अयशस्वी झाल्यावरच एंट्री घ्या.
तुम्ही दोन भागांमध्ये एंट्री घेऊ शकता: पहिली ५०% एंट्री ब्रेकडाउन झाल्यावर आणि उरलेली ५०% एंट्री अयशस्वी रीटेस्टनंतर (failed retest).
टार्गेट किंमत (Target Price)
टार्गेट किंमत ठरवण्यासाठी दोन मुख्य पद्धती वापरल्या जातात:
चार्ट-आधारित टार्गेट (Chart-Based Target):
शिखरापासून नेकलाइनपर्यंतची उंची मोजा.
ही उंची नेकलाइनमधून वजा करा, म्हणजे तुम्हाला टार्गेट पातळी मिळेल.
टार्गेट = नेकलाइन – (शिखर – नेकलाइन)
फिबोनाची एक्स्टेंशन (Fibonacci Extension) किंवा पिवोट पॉइंट्स (Pivot Points): या साधनांचा वापर करूनही तुम्ही संभाव्य सपोर्ट लेव्हल्स (support levels) किंवा नफा काढण्याच्या जागा (profit-taking zones) शोधू शकता.
स्टॉप-लॉस कुठे ठेवावा? (Stop-Loss Placement)
तुमचा स्टॉप-लॉस (stop-loss) दुसऱ्या शिखराच्या थोड्या वर ठेवा, जेणेकरून ब्रेकडाउन अयशस्वी झाल्यास तुमचं जास्त नुकसान होणार नाही.
जर तुम्ही रीटेस्टनंतर एंट्री घेतली असेल, तर तुम्ही नेकलाइनच्या थोड्या वर स्टॉप-लॉस ठेवू शकता.
जेव्हा बाजार अस्थिर (volatile) असतो, तेव्हा जास्त घट्ट स्टॉप-लॉस (overly tight stops) ठेवू नका, कारण लहान-सहान चढ-उतारामुळे तुमचा स्टॉप-लॉस लवकर हिट होऊ शकतो.
काही अतिरिक्त टिप्स (Additional Tips)
डबल टॉप पॅटर्न (Double Top patterns) मोठ्या तेजीनंतरच अधिक प्रभावी ठरतात. अस्थिर किंवा साइडवेज बाजारात (sideways markets) त्यांचं महत्त्व कमी होतं.
साधारणपणे, पॅटर्न तयार होत असताना दुसऱ्या शिखरावर व्हॉल्यूम कमी होतो, आणि ब्रेकडाउन झाल्यावर व्हॉल्यूम वाढतो.
पॅटर्नची पुष्टी करण्यासाठी आरएसआय डायव्हर्जन्स (RSI divergence) (किंमत वर जात असताना आरएसआय खाली येणे) किंवा मॅकडी बेरिश क्रॉसओव्हर (MACD bearish crossovers) यांसारख्या इतर इंडिकेटर्सचा वापर करा.
दुसऱ्या शिखराची रचना टोकदार (sharp spike) नसून, थोडी गोल किंवा सपाट (rounded or flat) असावी. हे विक्रेते सातत्याने जास्त किंमत नाकारत असल्याचं दर्शवतं.
चार्टिंग सराव (Charting Exercise)
दैनंदिन चार्टवर (daily chart) संभाव्य डबल टॉप पॅटर्न शोधा. त्यावर हे स्पष्टपणे मार्क करा:
पहिलं आणि दुसरं शिखर (First and second peaks)
नेकलाइन (Neckline) (दोन शिखरांमधील सपोर्ट झोन)
एंट्री पॉइंट (Entry point) (ब्रेकडाउन कॅंडल)
टार्गेट आणि स्टॉप-लॉस लेव्हल्स (Target and Stop-loss levels)
चार्टिंग टूल्सचा वापर करून शिखरे आणि नेकलाइनसाठी हॉरिझॉन्टल लाइन्स (horizontal lines) काढा. ब्रेकडाउननंतर टार्गेट मोजण्यासाठी शिखरापासून नेकलाइनपर्यंतचं अंतर मोजा. सेटअपची सत्यता पडताळण्यासाठी व्हॉल्यूम ॲनालिसिस (volume analysis) वापरा.
गृहपाठ (Homework): पुढील स्टॉक्सचा अभ्यास करा आणि त्यात डबल टॉप पॅटर्न तयार होत आहे की नाही ते तपासा:
इंडस टॉवर्स लि. (INDUSTOWER)
जेएसडब्ल्यू एनर्जी लि. (JSWENERGY)
या स्टॉक्सना तुमच्या वॉचलिस्टमध्ये (watchlist) जोडून तुम्ही पुढील किमतीची हालचाल (price action) समजून घेऊ शकता.
डिस्क्लेमर: हे विश्लेषण केवळ शैक्षणिक उद्देशासाठी आहे आणि यात कोणत्याही प्रकारची शिफारस नाही. कोणताही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी कृपया तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या.
